Tham gia lễ hội Novruz độc đáo khi du lịch Azerbaijan

Theo nghiên cứu của các nhà sử học, lễ hội Norruz đã có niên đại 5.000 năm, nhiều khả năng bắt nguồn từ tập tục mừng ngày xuân phân, thiên nhiên đâm chồi nảy lộc dưới thời Babylon. Hãy đến tham gia lễ hội độc đáo này nếu có dịp du lịch Azerbaijan vào mùa xuân nhé.

Thời gian diễn ra lễ hội

Năm 2009, Lễ hội Novruz, tiếng Ba Tư nghĩa là “ngày mới”, đã được đưa vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đa quốc gia đại diện của nhân loại (gồm các quốc gia: Azerbaijan, Ấn Độ, Iran, Kyrgyztan, Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ và Uzbekistan). Thường bắt đầu diễn ra vào ngày xuân phân 21 – 22/3, tức thời điểm bắt đầu mùa xuân tại Bắc bán cầu, Novruz là ngày lễ quan trọng tại Azerbaijan và mọi người thường dành hàng tuần trước đó để chuẩn bị.

Một tháng trước lễ hội, thứ ba hàng tuần được chọn để tiến hành các nghi thức đặc biệt, dành riêng cho 4 yếu tố nước, lửa, gió và đất. Vào ngày thứ ba đầu tiên mọi người sẽ tới ven bờ sông, suối để đón bình minh. Khi những tia nắng đầu tiên ló rạng, bạn cần vẩy nước lên người bản thân và láng giềng, sau đó hứng một bình nước, mang về nhà tưới lên sân và các góc nhà. Ngày thứ ba tuần thứ hai dành cho lửa. Người dân đốt lửa mừng ngoài sân và nhảy qua, cầu mong ngọn lửa năm mới đốt cháy hết những ốm đau, khó khăn và trắc trở trong năm qua. Ngày thứ ba tuần tiếp theo dành cho không khí – gió: Người ta mong gió có sức mạnh để xua đi xui xẻo trong năm mới.

Ngày thứ ba tuần cuối cùng là ngày của đất. Tất cả các hoạt động của 3 ngày thứ ba trước được lặp lại. Theo truyền thống, mỗi người cần nhảy qua lửa 7 lần, và khi lửa gần tàn, một cành cửu lý hương nhỏ sẽ được thả vào than hồng, tập tục được coi là cách loại bỏ tà ma. Ngọn lửa sau đó phải được để tàn lụi tự nhiên. Sau đó, mỗi người sẽ cầu nguyện, chờ khi đêm xuống và ghé qua cửa nhà hàng xóm. Hai từ được nghe thấy đầu tiên sẽ quyết định xem điều ước đó có thành hiện thực hay không. Khi dọn mâm ra, samani – một loại đĩa bày mầm cây bột mỳ, buộc bằng ruy-băng đỏ sẽ được để ở chính giữa bàn trang trí.

Theo thứ tự, ngày đầu tiên của Lễ Novruz tượng trưng cho mùa xuân, ngày thứ hai – mùa hè, ngày thứ ba – mùa thu, ngày thứ tư – mùa đông. Trong ngày đầu tiên, tất cả thành viên của gia đình phải ở nhà. Người dân quan niệm “nếu bạn không ở nhà vào ngày này, bạn sẽ phải lang thang ngoài đường suốt 7 năm tiếp theo”. Những ngày tiếp theo của Novruz được dành cho liên hoan và tham quan.

Các sự kiện chính của lễ hội được tổ chức gần khu vực tháp Trinh nữ (Maiden). Đỉnh tháp được trang trí bởi một samani lớn và một cây đuốc cháy, tượng trưng cho sự tỉnh giấc của thiên nhiên. Hoạt động phổ biến trong Novruz là biểu diễn truyền thống Ashig và Khananda diễn ra khắp đất nước. Người đi trên dây phô diễn tài năng, các pahlavan (lực sĩ) đấu vật với nhau và hội thi truyện tranh với hai nhân vật chính là Kos-Kosa (Râu Dê) và Kechal (Ông Hói).

Trẻ con rất thích thú với ngày lễ này vì được vui đùa và nhận quà. Trẻ con gõ cửa nhà hàng xóm, để túi và mũ trước bậc thềm rồi nấp thật nhanh. Chủ nhà sẽ trả lại mũ và túi có nhiều kẹo bánh ngày lễ. Trên một chiếc khay lớn bằng đồng hoặc bạc, họ bày một đĩa samani, kẹo, hạt, hoa quả khô, trứng được tô màu và nến rồi gửi chúng tới nhà hàng xóm. Khay khoncha sẽ không bao giờ bị trả lại rỗng mà luôn được bổ sung thêm các thức quả khác của lễ hội như một lời chúc cho gia chủ không mất đi sự thịnh vượng.

Bàn tiệc của Lễ Novruz luôn ngập tràn màu sắc và hương thơm. Ở chính giữa bàn, mọi người bày khoncha và xung quanh đó là 7 sản vật truyền thống với tên bắt đầu bằng chữ cái “s” như sud (sữa), samani (cháo bột mì), sabzi (rau)… Bữa ăn chính là pilaf với thịt và hoa quả khô. Phụ nữ sẽ đặt bánh kẹo – baklava, shakabura, badambura, shaker-chorak cũng như hoa quả và các loại hạt trên bàn. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là mọi người đều phải vui vẻ bên bàn tiệc. Đây cũng là ước vọng của tất cả mọi người: tinh thần năm mới sẽ luôn phấn khởi như tinh thần Novruz.